ANADOLU GELENEĞİ KİRVELİK

kirve

ANADOLU GELENEĞİ KİRVELİK

Aileler arasında kuşaklar boyunca sürecek bir akrabalık bağı kurduran kirvelik, günümüzde azalmakla birlikte halen Orta Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’da sürdürülüyor.

Kirvelik; Orta Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’da yaygın bir gelenektir. Bu geleneği ülkenin batı ve kuzey bölgelerinde ya hiç görmezsiniz ya da çok nadir görürüsünüz.

Kirve sünnet olacak çocuğun masraflarını üstlenen, sünnet sırasında el ve ayaklarını tutan kişiye denir. Kirvelik, bir erkek çocuğun sünnet töreninin külfet ve masraflarını, başka bir aile büyüğünün üzerine alması ile iki aile grubu arasında kurulan sanal bir akrabalık aslında. Bu şekilde kurulan akrabalığa kirvelik denir. Kirve olan kişi, yalnız kendisi değil tüm ailesi ve akrabaları ile kirvesi olduğu ailenin yakın akrabası gibi görülür. Taraflar birbirlerine “kirve”, “kirva”, “kiriv” diye hitap eder ve saygın ilişkileri pekiştirdiği gibi, aileler arasında yeni sosyal ilişkiler ağını meydana getirir ve ilişkileri genişletir. Kirvelik denilen Anadolu geleneğine göre, iki aile arasında kirvelik görenleri yerine getirip bağ kurulduktan sonra artık birbirleri için kutsal sayılırlar. Bu bağ, ailelere kuşaklar boyunca sürecek bir yakınlık kazandırır. İki aile arasında eski bir yakınlık varsa, onu pekiştirir. Kan bağı olmasa bile, sünnet olan çocukla kirvesinin kızı, kardeş sayılırlar ve birbirleriyle evlenemezler. Çocuk büyüdükten sonra iş-güç edinmesinde ve evlenmesinde babası kadar kirvesinde söz hakkı olur. Sünnet sahibi kendisine çok yakın gördüğü bir dostunu kirve adayı olarak belirler. Bu aday kendisine çok samimi olan ve akrabası olmayan kişilerden seçilir. Yeni seçeceği kirve kendisine artık akraba seviyesinde olacaktır. Kirvelik seçiminde amaç en yakın dostunu, arkadaşını kendisine akraba etmektir.

KİRVENİN GÖREVİ

Peki kirvenin sünnetteki görevi nedir? Kirve, sünnetten önce çocuğun giysilerini yaptırır, onunla bir arkadaş gibi konuşur. Her ne kadar bugün sünnet cerrahi bir girişim olarak hastane koşullarında yapılsa da bu geleneği sürdürenlerde kirve, sünnet sırasında bir sandalyeye oturup çocuğu kucağına alır ve kımıldamasına engel olacak biçimde sıkıca tutar. Sünnet sonrasında da çocukla sürekli ilgilenir. Çocuğun babası geleneğe göre kirveye bir hediye verir. Kirveliğin en önemli fonksiyonlarından biri, iki aile ya da aile grupları arasında yakınlık sağlamaktır. Genelde kirvelik sünnet düğünü masraflarının bir başkası tarafından karşılanması ile dostluğu ifade eder. Kirve, ileride çocuğun yetişmesinde, evlenmesinde önemli fonksiyonlara sahip olur. Kirvelik kurumunun fonksiyonlarından biri, sosyal kontrol ve sosyal barış sağlaması. Çünkü kirveliğin temelinde dostluk yatar. Bu anlayışa bağlı olarak kirveler seçilir. Bu nedenle sosyal gruplar arasında yakınlaşmalar, akrabalıklar kurulur.